Вершы беларускіх паэтаў

Нацыянальны паэтычны партал

Уваход

Раiм наведаць


Каб дадаць спасылку
на Ваш сайт, пiшыце ў
зваротную сувязь

Лічыльнікі

Курапаты

Сярэдняя: 3.9 (8 галасоў)
                1. Аблога

Ноч халодная... Крыкі і крокі,
Хтось нябачны стаіць за акном,
Нехта змрочны, чужы і высокі
Аж да рання вартуе мой дом.

У пакоі — адзін я. Лагодна
Ззяе ветах на небе... Маўчу...
I, прамоклы, худы і галодны,
Безупынку за госцем сачу.

Хвілі часу — бы вострыя спіцы.
Жахам ноч маё поўніць жыццё,
I нябачная воку ігліца.
Упіваецца ў сэрца маё.

              2. Уцёкі

Я, знямоглы, паўзу праз туман
Да святочнай айчыннай дубровы.
I струменіцца кроў з маіх ран
На імхі і на дол вечаровы.

Жаўрукі не пяюць нада мной.
Толькі мне паміраць яшчэ рана.
Я стаміўся жыць праўдай чужой
Пад уладай забойцы-тырана.

Ды бліжэй да мяне ўсё тыран,
Чую подых яго нада мною.
Я, знямоглы, паўзу праз туман...
Дзень гарачы сплывае крывёю.

                         3. Пакаранне

Смерці выбраннік, ляжу я на пласе самотны,
Молячы Бога, каб даў мне цярпенне і сілы
Цвёрда ступіць у хаўрусную цемру магілы,
Жахі і роспач змагчы ў гэты час мой смяротны.

Дзень адплываў, дзень агнём дагараў
                                                           незваротны.
 
Чуліся гукі трубы, пахавальныя спевы
Хору дзяўчат маладых... Вецер прагна разносіў
Спеў іх дзівосны па вулках... I гордая восень
Вецце зрывала, у злосці ламаючы дрэвы.

Чуліся крыкі пракляцця, надзеі і гневу.

Даў бы хто крыж — цалаваў бы за маці і веру.
Ды не пачуюць. I кроў на зямлі запяклася...
He, не мая, а чужая. Уявіў я сякеру,
Што ў гэты міг над маёй галавой узнялася.

Я не адзін, нас мільёны ляжала на пласе.

Млосна зрабілася. Вусны мае задрыжалі.
«Гэта — усё...» Мітусіліся роспачна мроі...
З жаху прачнуўся я, кінуўшы коўдру і шалі
Прэч ад сябе... Гэта ж я ахвярую сабою.

Светла і ціха было ў халодным пакоі.

Я падышоў да акна... Залацілася восень.
У хованкі дзеці ў парку забаўна гулялі.
Дзед мой прыпомніўся мне...
Каляндарны лісток... 38 —
Год ракавы... Мы вяртання так доўга чакалі.
У трыццаць восьмым — яго расстралялі.
...........................................................
Смерці выбраннік, ляжаў на смяротнай я шалі.

                    4. Нявінныя целы

У нетрах, між карэнняў траў і дрэў,
Застыў дзявочы смех, жаночы спеў.
Замест вачэй глядзяць на свет вачніцы,
Ды ім не свецяць зоркі-вечарніцы.

Над імі ноч і цёмны бор шуміць,
I птушкі сон іх песнямі люляюць.
А стрэлы і сягоння не змаўкаюць,
I вусны неба прамаўляюць: «ЖЫЦЬ...»

            5. Вяртанне

Тупат ног і шэпт літанняў...
Спалатнелы бачу твар. 
To — вяртаюцца з выгнання
Душы мёртвыя ахвяр.

Рукі скуты ланцугамі,
Джаляць ногі кайданы.
Спарахнелымі рукамі
Сонца кратаюць яны...

I гучыць у наваколлі
Іхні шэпт, нібы набат:
«Дайце сонца! Дайце волі!
Нам абрыдзеў бразгат крат!.. »

                                 6. Суд

...I калі раскапаюць травою зарослыя ямы —
Выйдуць змрочныя здані да сонца з халоднай
                                                                          зямлі.
Загалосяць яны, зазвіняць на ўвесь свет
                                                                кайданамі
I папросяць у Бога, каб катаў на суд прывялі.

Сотні, тысячы сотняў, мільёны нявінных ахвяраў,
Што здабычаю сталі знявагі і дзікай маны...
I збялеюць у катаў і ў служак іх сытыя твары,
I папросяць збавення і літасці ў Бога яны.

Ды адкажа ім Бог: «...Не суддзя вам...
                                               Вось вашыя суддзі.
Ім ваш лёс вырашаць, ім — над вамі чыніць
                                                         свой прысуд...»
Нехта крыкне з натоўпу: «Даруйце ім,
                                                      добрыя людзі!..»
...I даруе, усё ім даруе падмануты люд.


Сярэдняя: 5 (1 голас)
                        1

«Чорны воран», чорны, кляты,
Пад’язджаў пад Курапаты.
Перад ім, як чужаземка,
Фыркала бензінам «эмка».
Ды зусім не чужаземцы
Ехалі ў віхлястай «эмцы».
Бартавы пазвягваў шворан:
Разгружаўся «чорны воран»,
Кат руплівеў на зарплаце
(Норму перавыканае —
                                    ордэн адхваціць):
«Станавіся!..» — роў стакраты
I —
        ні слова лішняга, —
He з міндальнічання калішняга
Курапаты...

                          2

«А людцы ж мае, а Божа!..» —  
Людзей не ўспамінаць
                            калгаснік з-пад Слуцка
                                                               не можа,
Ды аглушаны ўшчэнт Курапаты:
Расстрэлы год пяты,
I не да літання кату:
«Калі ты — тут, значыцца, —
                                               вінаваты!..»
Вінаваты кожны, хто не баіцца,
У вачах каго — сляза спачування
                                                       іскрыцца,
Хто не стукач, не падслухач-падлюга —
Даносаў поўная глюга!..
Жывеш без дрыжання, без страху,
Ды пад уласным дахам?..
Уласнік! Кулак!
Сотаму закажаш, баяцца трэба як!..
Цябе падмануўшы,
Зямлю забраўшы, свабоду, —
Ты не баішся, — цябе баіцца
Бацька народаў;
Падманутыя  сама,
А што, як запрагнуць адплаты,
Дык лепш — у яму:
Прымайце, Курапаты!
Прымай, зямля,
Калі яны цябе любяць!..
Бо што, як касу назубяць?!
Косы ж кляпаць умеюць, 
Рукі маюць,
                  ходзяць, глядзяць, разумеюць.
Жонак маюць, дзяцей, хату,
Ды яшчэ беларусы...
Вінаваты!
Вінаваты, што рэвалюцыяй, Леніным
                                                             хрышчоны,
Што ўвогуле нараджоны,
Кожны — вораг народа свайго закляты,
Вінаваты!
Ці хопіць яшчэ на іх Курапатаў?!



Сярэдняя: 3.8 (4 галасоў)
Б'е трыццаць сёмы і праз пяцьдзесят
Спрэс расстралянай памяццю людскою
I сотнямі мясцовых Курапат,
Якім праз век не зарасці травою.
Хаця няма там помнікаў, крыжоў —
Людзей без сведкаў ноччу забівалі,
Ды час расплаты катам надышоў —
З магіл «народа ворагі» паўсталі.
Паўсталі мёртвыя на праведны свой суд
Над ворагам народа і жывымі
Забойцамі, хто чорны свой прысуд
Вяршыў, як Гітлер,
Толькі над сваімі.
Страляць у твар баяліся, аднак,
Каб не сустрэць нямых дакораў зроку.
I білі напавал,
                        і білі так,
Каб памяці не асвятліць —
                                            у змроку.
Касцей шарэнгі-сведкі, чарапоў:
Жанчыны з дзецьмі, смертнікі-мужчыны,
Жахлівы прывід тых начных слядоў
Бесчалавечнай,
                          сталінскай машыны.
I чорны жах на тварах у сясцёр
I іх братоў, якіх не стала заўтра —
Раскінуў гільяціны новы ўзор
Маньяк крыві, яе класічны аўтар,
Душ чалавечых новы Герастрат —
О змрочны час «шчаслівае» эпохі...
Дзе самы чалавечны ў свеце лад
Мільёны душ закінуў у астрогі.
Вы не забыты, вязні праваты.
Прыйшлі назваць забойцаў паіменна,
Каб з імі поруч стаў іх правадыр
На суд...
               прад мёртвымі...
На суд жывых
Свяшчэнны.