|
|
Аляксей Пысін
Нарадзіўся 22 сакавіка 1920 года ў вёсцы Высокі Барок Краснапольскага раёна Магілёўскай вобласці. Вучыўся ў Камуністычным інстытуце журналістыкі ў Мінску (1937 —1939). З другога курса быў накіраваны на працу ў рэдакцыю Бельскай раённай газеты на Беласточчыну. Скончыў Вышэйшыя літаратурныя курсы ў Маскве (1958). Да Вялікай Айчыннай вайны і некаторы час пасля яе працаваў у раённых газетах, а з 1958 года ў рэдакцыі газеты «Магілёўская праўда». У 1974-1981 гг. - сакратар Магілеўскага абласнога аддзялення Саюза пісьменнікаў БССР. Сябра СП СССР з 1950 г.
Першыя вершы паэта з'явіліся ў друку ў 1938 годзе (газета «Чырвоная змена»). Выдаў кнігі паэзіі «Наш дзень» (1951), «Сіні ранак» (1959), «Сонечная паводка» (1962), «Мае мерыдыяны» (1965), «Твае далоні» (1967), «Пойма» (1968), «Да людзей ідучы» (1972), «Вярбовы мост» (1974), «Вершы» (1976), «Ёсць на свеце мой алень» (1978), «Палёт» (1982), «Яшчэ не скончана дарога» (1983). У 1980 і ў 1989 гг. выйшлі Выбраныя творы ў 2 тамах. Для дзяцей выдаў зборнікі вершаў «Матылёчкі-матылі» (1962), «Вясёлка над плёсам» (1964), «Кавылёк» (1966), паэму «Дзяўчынка Марыям» (1970), кнігі вершаў і паэм «Колькі сонцаў!» (1979), «Аляксей, Дзяніс, Алёнка» (1984). Напісаў кнігу пра народныя песні і іх выканаўцаў «Бярозка ля кожных варот» (1972).
Пераклаў на беларускую мову «Маабіцкі сшытак» М. Джаліля (з С. Гаўрусёвым, 1975), зборнік вершаў М. Ханінава «Жураўлі над стэпам» (1977).
За кнігу лірыкі «Твае далоні» у 1968 г. удастоены звання лаўрэата Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы. Заслужаны работнік культуры БССР (1980).
Вабіць незнаёмая дарога,
I сабе ты кажаш: прыкмячай.
А калі дарог на свеце многа,
Друг мой, Іван-чай?
Ды тваіх, смаленскіх, не забуду
У снягах, дажджах і сіняве.
Тройчы адбівалі вёску Буду,
Тройчы паміралі за яе.
А пад Будай — хлопцы пахаваны,
А пад Будай — многія сябры.
Аляксеі, Віктары, Іваны...
Гліна коўзкая. Падзол сыры.
Узышлі травой і гарыцветам,
Узышлі на радасць ці жальбу?
Вунь Іван стаіць па-над кюветам,
Галавой ківае: «Вось жыву.
He здзіўляйцеся, што ўвесь чырвоны;
Восем куль было — крывёю сцёк.
Скора восень. Каркаюць вароны.
Жоўты каля ног маіх лісток.
Хочаш — пачастую нашым чаем,
Я ж цяпер навекі вадахлёб».
He, Іване, з чаем — пачакаем,
Закурыць не лішне нам было б.
Мы цыгарку скруцім па-былому,
Пусцім шызы дым на правады.
Першая зацяжка — мне, жывому,
Бо занадта ў сэрцы гаркаты.
...............................................
Чырвань, чырвань, колер праваты...
Адцвітае і нямее мова,
Што калісьці нас з табой звяла.
Не парушыць позняя размова
Устойлівасць драўлянага стала.
Стол драўляны, стол чацвераногі,
Я табе не раб, не гаспадар,
За тваім парогам ёсць дарогі,
А над імі зорны каляндар.
Я хачу, каб праляталі суткі
З іскраметнай скорасцю свяціл,
Каб лугоў стаптаных незабудкі
Зоркамі ўпляліся ў небасхіл.
Я вялікаму заўсёды верыў,
Бачыў лепшае, чым бачыць мог,
Нават там, дзе лёс жалезам мераў
Тры аршыны ўзбоч маіх дарог.
Я шукаў не зваблівую кветку,
А таго таварыша, з якім
Без аглядкі ходзяць у разведку,
Грэюцца дымком адным.
Вятры мае,
Сябры мае!
Шуміце, вейце на ўсю сілу,
Каб толькі гул,
Каб толькі свіст;
Зрывайце шэрасць з небасхілу,
Змятайце з дрэў пажоўклы ліст,
Каб больш было ў вачах блакіту,
Каб насцеж свет — пад скразняком;
А я насустрач лавам выйду
He флюгерам, не ветраком.
Няхай на катарзе бяссоннай
Былое мелюць ветракі, —
Хачу адчуць, як дышуць сёння
Скуластыя мацерыкі.
Па ўсіх,
Па ўсіх шляхах хадзілі
Са мной вы, добрыя вятры,
Раздзьмухваючы не кадзілы,
He самавары, а кастры.
Кастроў і лісцяў калыханне,
Наплыў азёрнай сінявы...
Маё апошняе дыханне
З сабою панясіце вы,
Вятры мае,
Сябры мае!
|
